تعریف و کاربرد نقشه فاز یک و دو
یکی از اولین مراحل چرخه پروژه‌های عمرانی قبل از عملیات اجرایی مطالعات اولیه بر روی پروژه و نیازسنجی‌های آن است بعد از ان باید نقشه‌های کانسپت یا اصطلاحی مفهومی آن تهیه شود سپس نقشه‌های اجرایی که اصطلاحاً مراحل طی شده را در سه فاز صفر، یک و دو تقسیم‌بندی می‌کنند. در مقاله پیش رو تعریف و کاربرد نقشه فاز یک و دو پرداخته‌ایم.
نقشه‌های فاز یک
پس از تکمیل گزینه‌ی نهایی و قطعی کردن طرح ساختمان نقشه‌های ساختمان را به‌طور دقیق با مقیاس ۱:۵۰ یا ۱:۱۰۰ ترسیم می‌کنند. به این نقشه‌ها که ویژگی‌های معماری ساختمان ازجمله نحوه‌ی استقرار کیفیت و روابط فضاها مشخصات نماهای ساختمان را نشان می‌دهد که اصطلاحاً نقشه‌های فاز یک معماری می‌گویند. از این نقشه‌ها می‌توان برای معرفی ساختمان به کارفرما و استفاده‌کننده‌ها و اخذ نظر آن‌ها استفاده کرد. امکانات مربوط به اجرای سازه و تأسیسات ساختمان را ارزیابی نمود و هزینه و زمان اجرای پروژه را برآورد کرد. نقشه‌های فاز یک چون مبنای قضاوت ارزیابی و تصمیم‌گیری کارفرمایان و استفاده‌کنندگان و سرمایه‌گذاران هستند دقت در کیفیت ترسیمات و ارائه‌ی درست طرح اهمیت پیدا می‌کند.
با توجه به اینکه درک نقشه‌های فنی برای همگان مقدور نیست با استفاده از ماکت و ترسیمات سه‌بعدی و بهره‌گیری از امکانات رنگ و سایه‌روشن، پروژه باید به نحوه ملموس و قابل‌درکی معرفی شود. ترسیم، ارائه دقیق و زیبای طرح و حتی ساخت ماکت، علاوه بر تفهیم طرح به دیگران، به طراح کمک می‌کند کمبودهای احتمالی طرح را تشخیص داده، در مراحل بعد، آن‌ها را رفع نماید. از این رو، سرنوشت هر طرحی، به نحوه‌ی ترسیم و ارائه‌ی آن بستگی پیدا می‌کند.
در ارائه‌ی نقشه‌های فاز یک معماری، معمول برای ایجاد حس عمق در پلان، داخل دیوارها را پررنگ نموده، برای قابل‌درک‌تر شدن فضاها، مبلمان فضاها را ترسیم می‌کنند.
نقشه‌های فاز دو ساختمان
نقشه‌های فاز یک ساختمان فاقد دقت و اطلاعات لازم برای اجرای ساختمان است. برای مثال، در آن نوع فونداسیون‌ها، ابعاد ستون‌ها، مسیر لوله‌ها، جنس دیوارها، مصالح کف سازی، جنس و جزئیات درها و پنجره‌ها، محل استقرار لامپ‌ها و … مشخص نیستند. به همین دلیل، برای اجرای هر ساختمان با استفاده از نقشه‌های فاز یک، نقشه‌های اجرایی (فاز دو) آن را تهیه می‌کنند. نقشه‌های فاز دو ساختمان شامل موارد زیر است:
1 نقشه‌های فاز دو معماری
که از سوی مهندس معمار تهیه می‌شود و شامل مشخصات مصالح و جزئیات اجرایی قسمت‌های مختلف ساختمان است.
2 نقشه‌های فاز دو سازه
که از سوی مهندس محاسب تهیه می‌شود ومشخصات فونداسیون ها، ستون‌ها ، تیرها و پوشش سقف‌ها را معرفی می‌کند.
3 نقشه‌های تأسیسات مکانیکی
که از سوی مهندس مکانیک تهیه می‌شود و سیستم آب‌رسانی، دفع فاضلاب، نحوه گرمایش و سرمایش را معرفی می‌کند.
4 نقشه‌های تأسیسات الکتریکی
توسط مهندس برق تهیه می‌شود و سیستم روشنایی، کلید و پریز و تلفن ساختمان را معرفی می‌کند. مجموعه ی نقشه‌های فوق، زیر نظر مهندس معمار کنترل و هماهنگ می‌شود و مجموعأ به عنوان نقشه‌های اجرایی ساختمان مورد برنامه ریزان و مجریان پروژه قرار می‌گیرد.
مراحل برنامه ریزی ساختمان
- بررسی ابعاد مختلف پروژه و طراحی صورت منطقی و عقلانی آن و تعیین و دسته بندی احکام طراحی.
- تحلیل موقعیت و بررسی قابلیت‌ها و محدودیت‌های زمین.
- طراحی گزینه‌های مربوط به مکان‌یابی ساختمان و توزیع فضاهای باز و بسته و تعیین محل استقرار ساختمان در زمین و نحوه رسیدن به ساختمان. تهیه‌ی گزینه‌های طرح
- توسعه و تکمیل گزینه‌های طرح از طریق ترسیم پلان، نماها و مقاطع، ترسیم نقشه‌های سه بعدی و ساخت مدل
- ارزیابی گزینه‌های طرح با توجه به صورت عقلانی و احکام طراحی پروژه در بخش‌های مختلف.
- انتخاب و تکمیل گزینه ی نهایی.
- ارائه ی نقشه‌های فاز یک و ماکت.
- ایجاد هماهنگی و ارائه ی نقشه‌های فاز دو.
گفت و گو