نحوه نصب ستون فلزی

جزئيات اتصال نحوه نصب ستون فلزی به شالوده بتنی به نيروی موجود در پای ستون بستگي دارد. در ستون با انتهای مفصلی فقط نيروی فشاری و برشی از ستون به شالوده منتقل می‌شوند. اگر بخواهيم لنگر خمشی را نيز به شالوده منتقل نماييم، در آن صورت، نياز به طرح اتصال مناسب براي اين کارخواهیم داشت كه اتصال گيردار خوانده می‌شود.

دلايل استفاده از صفحه كف ستونی و بولت در نصب ستون فلزی

  • ستون‌ های ساختمان اسكلت فلزی، نقش انتقال‌ دهنده بارهای وارد شده به فونداسیون (به‌صورت نيروی فشاری، كششی، برشی يا لنگر خمشی) به عهده‌دارند.
  • ستون فلزی با بیس‌پلیت كه از یکسو با ستون و از سوی ديگر با بتن درگيرشده روی فونداسیون قرار می‌گیرد.
  • توجه به اينكه ستون فلزی به علت مقاومت بسيار زياد تنش‌های بزرگی را تحمل می‌کند و بتن قابليت تحمل اين تنش‌ها را ندارد؛ بنابراين صفحه‌ستون واسطه‌ای است كه ضمن افزايش سطح تماس ستون با پی، سبب می‌گردد توزيع نيروهای ستون در حد قابل‌تحمل براي بتن باشد.
  • كار اتصال صفحه زیرستونی با بتن به‌وسیله ميله مهار (بولت Bolt) صورت می‌گیرد و براي ايجاد اتصال، انتهاي آن را خم می‌کنیم و مقدار طول بولت را محاسبه تعيين می‌کند.

تعداد بولت‌ها بسته به نوع كار از دو عدد به بالا تغيير می‌کند، حداقل قطر اين میله‌های مهاري ميلگرد نمره 20 است؛ درحالی‌که صفحه تنها فشار را تحمل می‌كند، بولت نقش عمده‌ای ندارد و تنها پايه را در محل خود ثابت نگه می‌دارد. نكته مهم هنگام نصب ستون فلزی بر روي صفحه تقسيم فشار اين است كه حتماً انتهاي ستون سنگ خورده و صاف باشد تا تمام نقاط مقطع ستون بر روي صفحه بيس پليت بنشيند و عمل انتقال نيرو به‌خوبی انجام پذيرد. ازآنجاکه علاوه بر فشار، لنگر نيز بر صفحه زیرستونی وارد می‌شود، طول بولت بايد به‌اندازه‌ای باشد كه كشش واردشده را تحمل نمايد كه اين امر با محاسبه تعيين خواهد شد.

به طور کلی ، دو روش برای نصب پیچهای مهاری وجود دارد

نصب پیچ‌های مهاری در موقع بتن‌ریزی شالوده‌ها: در این روش، پیچ‌ها را در محل‌های تعیین‌شده قرار می‌دهند و موقعیت آن‌ها را به‌وسیله مناسبی تثبیت می‌کنند؛ سپس اطرافشان را با بتن می‌پوشانند. روش‌های گوناگونی برای تثبیت پیچ‌های مهاری در محل خود وجود دارد که صورت زیر توضیح خواهم داد

روش اول :

ابتدا به‌وسیله صفحه‌ای نازک مشابه با ورق کف ستونی که شابلون یا الگو نامیده می‌شود. قسمت فوقانی بولت و قسمت پایین را به‌وسیله نبشی به یکدیگر می‌بندیم تا مجموعه‌ای بدون تغییر شکل به دست آید؛ آنگاه محورهای طولی و عرضی صفحه الگو را بامداد رنگی (گچ و یا رنگ) مشخص می‌کنیم؛ سپس به‌وسیله ریسمان کار یا دوربین تئودولیت با میخ‌های کنترل محور کلی فونداسیون را در جهت‌های طولی و عرضی به دست می‌آوریم و به کمک شخصی باتجربه در موقعیت مناسب آن قرار می‌دهیم.

محور طولی و عرضی صفحه شابلون بر محور طولی و عرضی کلی فونداسیون منطبق می‌شود و در ارتفاع صحیح و به‌صورت کاملاً تراز نصب می‌گردد. سپس به‌وسیله قطعات آرماتور آن را به میلگردهای شبکه آرماتور فونداسیون یا به قطعات ورقی (که در بتن قراردادند) جوش (مونتاژ) داده می‌شود؛ به‌گونه‌ای که هنگام بتن‌ریزی، صفحه از جای خود حرکتی نداشته باشد. باید دقت داشته باشیم که در موقع بتن‌ریزی، هوا در زیر صفحه شابلون، محبوس نشود. برای این منظور، معمولاً سوراخ بزرگی در وسط شابلون تعبیه می‌کنند که وقتی بتن از اطراف زیر صفحه را پر می‌کند، هوا از راه سوراخ خارج گردد و با بیرون زدن بتن از وسط صفحه، از پر شدن کامل زیر آن اطمینان حاصل شود.

روش دوم :

صفحه تقسیم فشار پیش از بتن‌ریزی پی به‌طور دقیق در محل خود قرار می‌گیرد و به‌وسیله آن بولت ها در جای خود ثابت می‌شوند. پس از بتن‌ریزی، صفحه را از جای خود خارج می‌کنند و در کارگاه به‌طور مستقیم به‌پای ستون متصل می‌نمایند و پس از نصب ستون به همراه صفحه مهره‌ها را محکم می‌بندند. در این حالت، هر صفحه‌ای باید کاملاً علامت‌گذاری شود تا هنگام نصب اشتباهی رخ ندهد.

روش سوم :

صفحه را قدری بالاتر از محل اصلی خود نگه می دارند تا محل میله‌های مهار به‌طور دقیق تعیین شود؛ سپس میله مهارها را ثابت می‌کنند و عمل بتن‌ریزی را انجام می‌دهند؛ درحالی‌که صفحه هنوز در جای خود ثابت است. پس از پایان یافتن بتن‌ریزی صفحه را در تراز موردنظر نگه می‌دارند. این عمل را می‌توان به‌وسیله مهره‌های فلزی در زیر صفحه‌ای که میله مهارها از درون آن‌ها عبور کرده‌اند با پیچاندن و تنظیم آن‌ها تا تراز لازم انجام داد. سپس فاصله‌های بین دو صفحه و روی بتن پی با ملات ماسه شسته و سیمان به نسبت یک حجم سیمان به دو حجم ماسه کاملاً پر می‌گردد یا از ماسه سیمان نرم (گروت) استفاده می‌گردد.

نصب پیچهای مهاری پس از بتن ریزی شالوده

در این روش، در محل پیچ‌های مهاری به‌وسیله قالب در داخل بتن فضای خالی ایجاد می‌کنند که این قالب جعبه نامیده می‌شود. میلگردی در بتن قرار می‌دهیم، پس از گرفتن و سخت شدن بتن شالوده، جعبه را از محل خود خارج می‌کنیم؛ سپس پیچ مهاری را در محل خود درگیر با آرماتور قرار می‌دهیم و تنظیم می‌کنیم و اطراف آن را با بتن ریزدانه (با حفظ اصول بتن‌ریزی) پر می‌کنیم. لازم به یادآوری است جعبه‌ای که برای ایجاد فضای خالی لازم برای نصب پیچ مهاری به کار می‌رود، باید چنان طرح‌ریزی و ساخته‌شده باشد که به‌سادگی و در حد امکان، بدون ضربه زدن، شکستن و خرد کردن از داخل بتن خارج شود. برای این منظور می‌توان از جعبه‌هایی که قطعات آن‌ها به‌صورت کام و زبانه متصل می‌شوند یا از جعبه‌های لولایی و سایر اقسام جعبه‌ها استفاده کرد.

در مواردی که از پیچ‌های مهاری با قلاب انتهایی و رکاب یا از پیچ‌های مهاری با انتهای کلنگی استفاده می‌شود. برای سرعت بخشیدن به کار، از جعبه‌های ساخته‌شده یا ورق‌های فولادی که در درون بتن باقی می‌مانند، استفاده می‌شود. باید توجه داشت که این شیوه کار بیشتر برای فونداسیون ماشین‌آلات صنعتی در کارخانه‌ها کاربرد دارند. لازم به ذکر است در بعضی مواقع برای اتصال کف ستون به شالوده، به‌جای پیچ‌های مهاری از میلگردها یا تسمه‌هایی استفاده می‌کنند که به ورق کف ستون جوش داده می‌شوند که به این صورت می‌باشد که معمولاً در موقع بتن‌ریزی، مجموع ورق کف ستون‌ها و مهارها را در شالوده کار می‌گذارند، پس از گرفتن و سخت شدن بتن، ستون را روی ورق کف ستون قرار می‌دهند و جوشکاری می‌کنند.

محافظت کف ستونها و پیچهای مهاری ( مهره و حدیده )

کف ستون‌ها ازجمله قطعات ساختمانی هستند که اغلب در معرض اثر شدید رطوبت قرار دارند و باید به نحو مطلوب حفاظت شوند. در ساختمان‌های معمولی و به‌طورکلی در ساختمان‌هایی که پس از پایان یافتن کار اسکلت فلزی دیگر نیازی به بازدید و تنظیم کف ستون‌ها نیست، اطراف کف ستون را با بتن پر می‌کنند و درصورتی‌که قبل از بتن‌ریزی سطوح فولادی خوب تمیز شده و زغال جوش برداشته‌شده باشد، بتن به فولاد می‌چسبد و آن را کاملاً محافظت می‌کند. در بعضی دیگر از ساختمان‌ها، کف ستون‌ها را نظیر سایر قطعات به‌وسیله رنگ محافظت می‌کنند. در ساختمان‌های صنعتی که امکان باز کردن و نصب مجدد آن‌ها وجود دارد، با مواد قیری مخلوط با ماسه نرم از کف ستون‌ها حفاظت می‌شود؛ همچنین برای تمیز ماندن حدیدهای پیچ‌های مهاری و دوری از آسیب‌دیدگی باید قبل از بتن‌ریزی فونداسیون، قسمت حدیدها به‌وسیله پلاستیک یا گونی یا سیم مناسب بسته‌شده، پوشش مناسب صورت گیرد.