فیلم روانگرایی خاک
روانگرایی خاک (Liquefaction) پدیده‌ای است که به دلیل کاهش سختی و مقاومت خاک در اثر وارد آمدن نیروی زلزله یا یک بارگذاری سریع صورت می‌گیرد. روانگرایی خاک و پدیده‌های مرتبط با آن در زلزله‌های سالیان گذشته صدمات زیادی را در سراسر جهان وارد کرده‌اند.
مکانیزم روانگرایی خاک
روانگرایی فقط در خاک‌های اشباع صورت می‌گیرد.
آب موجود بین ذرات خاک فشاری را به ذرات خاک وارد می‌کند که این فشار سبب می‌شود ذرات خاک به‌طور محکم به هم فشرده شوند. پیش از زلزله فشار آب نسبتاً کم است اما با وقوع لرزش زلزله فشار آب افزایش‌یافته بطوریکه ذرات خاک به‌سرعت در کنار هم شروع به حرکت می‌کنند. هرچند اغلب لرزش زمین سبب افزایش فشار آب منفذی می‌گردد اما فعالیت‌های مرتبط ساختمانی همانند انفجار یا آبگیری مخازن و به‌طورکلی تغییر در تنش ارتجاعی زمین از طریق بارگذاری و باربرداری نیز می‌تواند سبب روانگرایی در خاک گردد. وقوع روانگرایی مقاومت خاک کاهش‌یافته و توانایی خاک زیر پی برای حفظ پایداری ساختمان‌ها و پل‌ها از بین می‌رود. همچنین خاک روان شده پشت دیوارهای حائل می‌تواند سبب نشست و تخریب دیوار حائل گردد. افزایش فشار آب منفذی در پشت سدها نیز می‌تواند سبب زمین لغزِ و شکستن سدها گردد. روانگرایی خاک در بسیاری از زلزله‌های سالیان گذشته مشاهده‌شده است.
به‌عنوان نمونه می‌توان به زلزله‌های، نیگاتا (Niigata,Japan,1964)، لوماپرییتا (Loma Prieta,USA,1989) و کوبه (Kobe,Japan,1995) اشاره کرد.
به دلیل اینکه روانگرایی فقط در خاک‌های اشباع صورت می‌گیرد این پدیده معمولاً در مناطق نزدیک آب همانند رودخانه‌ها، دریاچه‌ها، خلیج‌ها و اقیانوس‌ها اثرات تخریبی بیشتری دارد. اثرات این پدیده عمده این در مناطق نزدیک آب شامل لغزش عمده خاک به سمت ساحل و فرونشست آن همانند دریاچه مرسید(Lake Merced) در ۱۹۵۷ و یا حرکت زمین و ایجاد ترک در ساحل دریا در اثر تنش اضافی همانند رودخانه موتاگوا (Motagua River) در زلزله ۱۹۷۶ گواتمالا می‌شود. صدمه به دیوارهای نگهدارندِ بندرها و- باراندازها با ایجاد فشار به خاک پشت آن‌ها و هل دادن آن به سمت آب از دیگر صدماتی است که روانگرایی در مناطق نزدیک سواحل ایجاد می‌کند بطوریکه در زلزله ۱۹۹۵ کوبه ژاپن روانگرایی خاک صدمه اصلی را به امکانات و تجهیزات بندر کوبه وارد کرد.
گفت و گو