بتن شفاف – فیلم کاربرد و توضیحات
بتن شفاف یا انتقال‌دهنده نور با نام تجاری ™Litracon محصول نسبتاً جدیدی است که در سال 2001 توسط یک معمار مجار به نام «آرون لاسونسزی» AronLosonczi اختراع شد و به ثبت رسید. این معمار زمانی که در سن 27 سالگی در کالج سلطنتی هنرهای زیبای استکهلم مشغول به تحصیل بود، این ایده را بیان کرد و در سال 2004 شرکت خود را با نام لایتراکان تأسیس کرد و با توجه به نیاز و تمایل جامعه امروز به استفاده از مصالح جدید ساختمانی، از سال 2006 با شرکت‌های بزرگ صنعتی به توافق رسید. این محصول با ترکیب 96% بتن معمولی و 4% فیبرهای نوری محصولی منحصربه‌فرد را برای هزاره جدید به ارمغان آورده است.
هم‌اکنون بتن شفاف لایتراکن با مشخصات زیر تولید می‌گردد:
- با دانسیته 2400-2100 کیلوگرم بر مترمکعب
- مقاومت فشاری 50 نیوتن بر میلی‌متر مربع
- مقاومت کششی 7 نیوتن بر میلی‌متر مربع
- در سه رنگ خاکستری، سیاه و یا سفید
- با ابعاد استاندارد 300*600 میلی‌متر و باضخامت 500-25 میلی‌متر
ازنظر تئوری فیبرهای به‌کاررفته در لیتراکن قادر به انتقال نور در بتنی به ضخامت 20 متر است. همچنین استفاده از فیبر نوری در اجزای باربر سازه‌ای بدون تأثیر منفی در مقاومت بالای فشاری و کششی آن می‌تواند اثری خوب با ایجاد فضاهایی روشن و جذاب داشته باشد.
تکنولوژی بتن شفاف
بتن عبور دهنده نور، امروزه به عنوان یک متریال ساختمانی جدید باقابلیت استفاده بالا مطرح است. این متریال، ترکیبی از فیبرهای نوری و ذرات بتن است و می‌تواند به‌عنوان بلوک‌ها و یا پانل‌های پیش‌ساخته ساختمانی مورداستفاده قرار گیرد. فیبرها به خاطر اندازه کوچکشان با بتن مخلوط شده و ترکیبی از یک متریال دانه‌بندی شده را تشکیل می‌دهند. به‌این‌ترتیب نتیجه کار صرفاً ترکیب دو متریال شیشه و بتن نیست، بلکه یک متریال جدید که ازلحاظ ساختار درونی و همچنین سطوح بیرونی کامل همگن است، به دست می‌آید.
نحوه عملکرد بتن لایتراکان
فیبرهای شیشه باعث نفوذ نور به داخل بلوک‌ها می‌شوند. جالب‌ترین حالت این پدیده نمایش سایه‌ها در وجه مقابل ضلع نور خورده است. همچنین رنگ نوری که از پشت این بتن دیده می‌شود ثابت است. به‌عنوان‌مثال اگر نور سبز به پشت بلوک بتابد، در جلوی آن سایه‌ها سبز دیده می‌شوند. هزاران فیبر شیشه‌ای نوری به‌صورت موازی کنار هم بین دو وجه اصلی بلوک بتنی قرار می‌گیرند. نسبت فیبرها بسیار کم و حدود 4 درصد کل میزان بلوک‌ها است. علاوه بر این، فیبرها به خاطر اندازه کوچکشان با بتن مخلوط شده و تبدیل به یک جزء ساختاری می‌شوند؛ بنابراین سطح بیرونی بتن همگن و یکنواخت باقی می‌ماند.
در تئوری، ساختار یک دیوار ساخته‌شده با بتن عبور دهنده نور، می‌تواند تا چند متر ضخامت داشته باشد؛ زیرا فیبرها تا 20 متر بدون از دست دادن نور عمل می‌کنند و در دیواری با این ضخامت بازهم عبور نور وجود دارد. ساختارهای باربر هم می‌توانند از این بلوک‌ها ساخته شوند؛ زیرا فیبرهای شیشه‌ای هیچ تأثیر منفی روی مقاومت بتن شفاف ندارند. بلوک‌ها می‌توانند در اندازه‌های متنوع و با عایق حرارتی خاص نصب‌شده روی آن‌ها تولید شوند.
موارد کاربرد بتن شفاف
در ادامه تعدادی از کاربردهای این نوع بتن مورد بررسی قرار گرفته است.
دیوار
به عنوان متداول ترین حالت ممکن، این بلوک رمی‌تواند در ساختن دیوارها مورداستفاده قرار گیرد. به‌این‌ترتیب هر دو سمت و همچنین ضخامت این متریال جدید قابل‌مشاهده خواهد بود. بنابراین سنگینی و استحکام بتن به‌عنوان ماده اصلی «لایتراکان» محسوس‌تر می‌شود و درعین‌حال کنتراست بین نور و ماده شدیدتر می‌شود. این متریال می‌تواند برای دیوارهای داخلی و خارجی مورداستفاده قرار گیرد که استحکام سطح در این مورد بسیار مهم است. اگر نور خورشید به ساختار این دیوار می‌تابد، قرارگیری غربی یا شرقی توصیه می‌شود تا اشعه آفتاب در حال طلوع یا غروب با زاویه کم به فیبرهای نوری برسد و شدت عبور نور بیشتر شود. به خاطر استحکام زیاد این ماده است.
می‌توان از آن برای ساختن دیوارهای باربر هم استفاده کرد. در صورت نیاز، مسلح کردن این متریال نیز ممکن است. همچنین انواع دارای عایق حرارتی آن نیز در دست تولید است که می‌تواند منجر به کاهش مصرف الکتریسیته استفاده‌شده برای نور ساختمان‌ها شود. وقتی در روز از نور طبیعی استفاده می‌شود، همچنین وقتی مردم از پرتوهای خورشید استفاده کنند، معمولاً خوشحال‌تر خواهند بود. بنابراین این‌ها دلایل گسترش عرضه و استفاده از بتن‌های نیمه شفاف می‌باشد.
پوشش کف
یکی از جذاب ترین کاربردها، استفاده از بتن شفاف در پوشش کف ها و درخشش آن از پایین است. در طول روز این یک کف پوش از جنس بتن معمولی به نظر می رسد و در هنگام غروب آفتاب، بلوک های کف در رنگهای منعکس شده از نور غروب، شروع به درخشش می کنند.
طراحی داخلی
همچنین از این نوع بتن عبور دهنده نور می‌توان برای روکش دیوارها در طراحی داخلی استفاده کرد. به صورتی که بتن از پشت نورپردازی شده باشد. همچنین می‌توان از نورهای رنگی متنوع برای ایجاد حس فضایی موردنظر استفاده کرد.
کاربرد در هنر
بتن شفاف برای مدت‌ها به‌عنوان یک آرزو برای معماران و طراحان مطرح بود که با تولید لایتراکان این آرزو به تحقق پیوست. کنتراست موجود در پشت متریال، تجربه شگفت‌آوری را برای مدت طولانی در ذهن بیننده ایجادمی کند. درواقع با نوعی برخورد سورئالیستی محتوای درون در ارتباط با محیط پیرامون قرار می‌گیرد و به‌این‌ترتیب بسیاری از هنرمندان تمایل به استفاده از این متریال در کارهای خوددارند. به‌طورکلی با پیشرفت‌های تکنولوژیک و خلاقیت طراحان و مجسمه‌سازان با ابزارهای مختلف، پتانسیل و قابلیت بتن توسط هنرمندان گوناگون در تمام جهان مورداستفاده قرارگرفته است.
مسلح کردن بتن شفاف
در صورت نیاز به مسلح کردن این بتن، شیارهایی در داخل آن تعبیه می‌شود. در حین ساختن دیوارها، میلگردها به‌صورت عمودی یا افقی در این شیارها قرار می‌گیرد و فیبرهای اپتیکی به خاطر خاصیت انعطاف‌پذیری خود در اطراف میلگردها جمع می‌شوند و به‌این‌ترتیب میلگردها دیده نمی‌شوند. از این روش به‌صورت موفقیت‌آمیزی در چند پروژه و نمایشگاه استفاده‌شده است.
رنگ ها و بافت ها
برخلاف رنگ خاکستری متداول بتن معمولی، لایتراکان دارای رنگهای متنوعی است و بافت سطوح بیرونی آن نیز می‌تواند متنوع باشد؛ به‌گونه‌ای که بلوک‌های متنوع در کنار هم قرار گیرند و یک ساختار واحد را به وجود آورند.
توزیع فیبرها
اندازه و ترتیب فیبرها در هر بلوکی می‌تواند متفاوت باشد. این ترتیب قرارگیری می‌تواند کاملاً منظم یا کاملاً ارگانیک، مانند مقطع چوب باشد. اندازه بلوک ها به شرح زیر است:
- ضخامت 500~25میلی متر
- عرض حداکثر 600 میلی متر
- ارتفاع حداکثر 300میلی متر
گفت و گو