وزن مخصوص ویژه Gs خاک (فیلم آزمایش)
وزن مخصوص ویژه Gs خاک از نسبت وزن حقیقی حجم مشخصی از ذرات خاک به وزن حقیقی همان حجم آب مقطر در دمای 4C بدست میآید. شماره استاندارد این آزمایش با عنوان ASTM D854 در آزمایشگاه مکانیک خاک است.
هدف از این آزمایش تعیین نسبت وزن مخصوص بخش جامد خاک به وزن مخصوص آب است.
کاربرد وزن مخصوص ویژه خاک و اهمیت آن در مسائل خاک
وزن مخصوص ویژه خاک اغلب برای ارتباط وزن به حجم خاک مورد استفاده قرار میگیرد. بنابراین دانستن نسبت تخلخل e، درجه اشباع Sr و وزن مخصوص ویژه Gs میتوانیم وزن واحد حجم یک خاک مرطوب یا خشک را محاسبه نماییم.
وزن واحد حجم (چگالی) هر خاک در مسائلی همچون نشست و پایداری در مهندسی خاک استفاده میشوند. همچنین وزن مخصوص ویژه در محاسبات مربوط به بسیاری از آزمونهای آزمایشگاهی بکار گرفته میشود. به عنوان مثال در آزمایش تراکم، استفاده از وزن مخصوص ویژه خاک ضروری است. مقدار تقریبی وزن مخصوص ویژه در شناسایی کانی های خاک نیز کاربرد دارد اما پارامتر وزن مخصوص ویژه عامل مهمی برای شناسایی و طبقه بندی خاکها نیست زیرا وزن مخصوص ویژه اغلب خاکها نزدیک به هم هستند.
وسایل مورد نیاز برای آزمایش GS
- پیکومتر (۵۰۰cc) که در این آزمایش از پیکومتر ۲۵۰ cc استفاده شده است.
- آون
- ترازوی حساس تا اره گرم
- قطره چکان یا پیت
- کاردک
- شعله
- آب مقطر
- دماسنج باید به صورت میله ای باشد
تئوری آزمایش وزن مخصوص ویژه Gs خاک
اگر بتوانیم جرم بخش جامد خاک را به جرم آب هم حجم خاک تقسیم کنیم می توانیم GS را بدست آوریم. تا بتوانیم تشخیص دهیم وزن مخصوص مصالح چند برابر آب است برای این کار می توانیم وزن مخصوص خاک را به وزن مخصوص سیال نیز بخش کنیم.
وزن مخصوص ویژه خاک GS اغلب برای ارتباط وزن به حجم خاک مورد استفاده قرار می گیرد. بنابراین با دانستن نسبت تخلخل، در حد اشباع و وزن مخصوص ویژه می توانیم وزن واحد حجم یک خاک مرطوب یا خشک را محاسبه کنیم. وزن های واحد حجم هر خاک در مسائلی چون نشست و پایداری در مهندسی خاک استفاده می شود.
وزن مخصوص ویژه اکثر کانی های خاک در دامنه بین 24-29 تغییر میکند. وزن مخصوص ویژه قسمت جامد ماسه هایی با رنگ روشن که غالباً از کوارتز است در حدود 265 تخمین زده میشود. برای خاکهای رسی و سیلت دار این مقدار بین 24-29 تغییر میکند. در ضمن GS خاکهای سرب دار 4 و خاک های آلی 2 است. GS خاکهای آلی به دلیل آنکه این مواد در اثر حرارت به شدت کاهش وزن مییابند خیلی پایین است. باید توجه داشت که GS کانیهای آهن بیشتر از کانیهای رس است.
شرح آزمایش
پیکومتر را با آب مقطر تمیز کرده و سپس آنرا خشک می کنیم (۲۵۰cc ) و آب مقطر را داخل پیکومتر تا قسمت مدرج ریخته و سپس آن را وزن می کنیم البته باید حبابهای هوا خارج شده باشد که برای این کار می توان از ۳ روش استفاده کرد.
- نمونه را به آرامی حداقل به مدت ۱۰ دقیقه بجوشانیم.
- برای خاکهای ماسه ای، احتیاجی به حرارت و یا خلاء زدایی برای خروج حباب هوا نیست و صرفاً این کار با ارتعاش و برهم زدن میسر می شود.
- محتویات پیکومتر را به مدت حداقل ۳۰ دقیقه در معرض خلاء قرار می دهیم و بعد از آن با دماسنج دقیق دمای آب را اندازه می گیریم و حدود ۱۰۰ گرم خاک که ما چون اینجا از پیکومتر ۲۵۰cc استفاده میکنیم حدود خاک باید ۵۰ گرم باشد و بعد خاک نمونه را داخل پیکومتر می ریزیم و حدود ۳/۲ آب مقطر به آن اضافه و هوای داخل آن را گرفته و حجم آب پیکومتر را به مقدار معین می رسانیم و دمای t1 را می رسانیم و وزن بطری به همراه وزن خاک و وزن آب داخل آن تا علامت را اندازه گیری می کنیم.
- وزن خاک خشک داخل آن را اندازه گیری میکنیم.
مقدار وزن مخصوص خاک (GS) را با دقت 0.01 در دمای آب (T1) به صورت زیر محاسبه میشود.
Gs(T1 C) = W3/(w1+w3)-w2
W3 : وزن نمونه خشک شده در گرمخانه ۴۷٫۶۱۹
W2 : وزن پیکومتر پر از اب در دمای T1 380.6
W1 : وزن پیکومتر پر از آب و خاک ۳۵۸٫۱gr
گفت و گو